Tradhisi Ritual Ruwat Bumi ing Daerah Kabupaten Tegal

(Dhusun Guci, Kecamatan Bumijawa, Kabupaten Tegal)

Nglakoni kahuripan ing alam donya iki ana akeh aturan lan norma-norma kang tansah dipatuhi. Umpamane norma hukum kang isine undang-undang babagan pendidikan, kasejahteraan, ekonomi, sosial budaya lan kabeh aspek liyane, kang mesthine wae tansah sambung-sinambungan marang kahuripane manungsa.

Tujuwan saking norma-norma kuwi yakuwi supados kahuripan para manungsa bisa mlaku kanthi apik tur teratur. Aturan lan norma kang ana ing masarakat kuwi dipengaruhi dening tradhisi kang ana lan sumambrahing masarakat kuwi. Tradhisi kang didhuweni masarakat nduweni tujawan supaya gawe kahuripan manungsa sugih babagan kabudayan lan nilai-nilan sejarah, saliyane kuwi tradhis uga meh gawe kahuripan kang harmonis, nanging, kabeh babagan kuwi bisa kawujud yen para manungsa ing palataran kuwi bisa nghargai, nghurmati sarta bisa nglestarekake tradhisi kuwi kanthi aturan kang wis ana ing papan panggonan kuwi.

            Salah sawijine tradhisi kang wis sumambrah ing tlatah Tegal, tepate ing Dhusun Guci, Kecamatan Bumijawa, Tegal. Tradhisi kuwi masarakat ing wilayah kuwi biyasa nyebute Ruwat Bumi. Acara tradhisi iki didadekake salah sawijine kang dadi agenda wisata taunan ing daerah Tegal kuwi.

Tradhisi Ruwat kang uga disebut ruwat, ora kalebet tradhisi kang syirik, nanging salah sawijine kegiyatan tradhisi ritual kanggo ngrawat bumi, amarga ing Tegal nduweni kapercayan yen sambung sinambungan manungsa ora namung marang Gusti Allah lan manungsa sanes, nanging uga marang bumi lan alam kang ana ing sekitare. Tradhisi Ruwat bumi iki nduweni maksud kanggo bentuk rasa syukur para masarakat marang kabeh nikmat kang Gusti Allah paring lan didadekake sarana kanggo ndonga sesarengan supados diadohi saking kabeh bencana.

Tradhisi ruwat bumi iki rutin digunakake dening warga masarakat ,kerja sama kaliyan pengelola wisata pemandian air panas guci, saengga acara tradhisi kuwi uga di promosikake kanggo agenda wisata taunan . prosesi tradhisi ruwat bumi iki  di isi arak-arakan kang dilakokake dening masarakat sekitar, arak-arakan kang digawe gunungan kasil bumi, nasi tumpengan, ondel-ondel, sarta ngadhusi wedhus kendit ing pancuran 13, kang sadurunge wedhus kuwi dimelukake arak-arakan keliling dhusun. Makna ngadhusi wedhus kendit iki yakuwi didadekake yen kahuripan lan siklus manungsa tansah muter, lan didadekake simbol rasa tresna asih marang kewan kang uga makhluk ciptaane Gusti Allah SWT. Prosesi ngadhusi wedhus kendit iki dilakoni kanthi giliran dening para tokoh masarakat kang diewangi dening juru kunci.

gambar: wedhus kendit

Puncak acara tradhisi Ruwat Bumi iki diakhiri kanthi rebutan gunungan kasil bumi dening atusan warga lan masarakat sekitar kang melu nyengkuyung acara kuwi, masarakat nduweni kapercayan yen bisa enthuk salah sijine bagean saking gunungan kuwi diyakini yen uripe bakal tansah nduweni keberkahan, lajeng dilanjutake nganggo upacara adat lan pembacaan riwayat Guci iki dilakokake nganggo basa jawa dialek Tegalan. Iki kang nggawe Ruwat Bumi ing Tegal beda karo tradhisi ruwat kang ana ing daerah-daerah liyane.